۸ راه برای کنترل استرس و رد کردن موانع ذهنی توی مسیر کاهش وزن
استرس و اضافه وزن: چرا این دو با هم رفیق شفیق شدن؟
بیا از همین اول اینو درک کنیم که استرس و اضافه وزن، مثل دو تا همکار ناسازگارن که همدیگه وضعیت هم رو بدتر میکنن. هر چی استرسمون بیشتر باشه، احتمال چاق شدنمون بیشتر میشه. و هر چی چاقتر بشیم، بدنمون استرس بیشتری تجربه میکنه. حالا بیا دقیقتر این ماجرا رو باز کنیم.
چطوری استرس باعث چاقی میشه؟
وقتی استرس داریم، بدنمون یه هورمون به اسم کورتیزول ترشح میکنه. کورتیزول یه جورایی مث اون دوستیه که همیشه تو رو به خوردن دعوت میکنه! چرا؟ چون کورتیزول به بدن سیگنال میده که باید انرژی بیشتری ذخیره کنه تا بتونه در شرایط بحرانی با استرس مبارزه کنه. این یعنی چی؟ یعنی هوسهای غذاییمون میره سمت شیرینی، چیپس و همهی اون چیزایی که کالری بالایی دارن.
یه مثال: فرض کن رئیست یه گزارش میخواد که تا دیروز بهت نگفته بوده. در لحظه یه استرس جدید رو تجربه میکنی و یهویی میبینی که دستت رفته سمت ظرف شکلات! این کار ناخودآگاهه، اما دلیلش همون کورتیزول بدجنسه. چیز خوبی که وجود داره اینه که میشه با تمرین کردن و تغییر یه چیزایی توی مغزمون، استرس رو مدیریت کرد.
اثر چاقی روی استرس بدن
از اون طرف، چاقی هم خودش بدن رو تحت فشار میذاره. وقتی اضافه وزن داریم، بدن برای انجام کارای روزمره باید بیشتر تلاش کنه. قلب، ریه، مفاصل و حتی مغزمون باید انرژی بیشتری صرف کنن. این فشار بیشتر باعث میشه بدن در حالت التهاب و استرس باقی بمونه.
مثال: یه آدمی که اضافه وزن داره و باید یه پله بالا بره، ممکنه نفسش بگیره و قلبش تند بزنه. این حالت باعث میشه مغز فکر کنه که “خطری در راهه!” و دوباره کورتیزول وارد بازی میشه.
چطوری جهانبینیمون رو تغییر بدیم تا استرس رو راحتتر کاهش بدیم؟
برای اینکه بتونیم از این چرخهی معیوب بیرون بیایم، باید زاویه دیدمون رو نسبت به زندگی تغییر بدیم. مثلاً:
تمرکز روی کنترلپذیری: یاد بگیر که به جای تمرکز روی چیزایی که کنترلی روشون نداری، روی اونهایی که میتونی کنترل کنی، تمرکز کنی. یه مثال بزنم: اگه توی ترافیک گیر کردی، به جای حرص خوردن، یه پادکست گوش بده که حالت رو بهتر کنه.
نگاه مثبت به اشتباهات: همهمون اشتباه میکنیم. به جای سرزنش خودت، از اشتباهات درس بگیر. مثلاً اگه یه شب به جای یه غذای سالم، مقدار زیادی پیتزا خوردی، به خودت بگو “باشه، ایرادی نداره! از همین حالا بیشتر حواسمو جمع میکنم. پس نیازی به سرزنش کردن خودت نداری.
تمریناتِ ساده برای کاهش استرس
تمرینایی که برات توی این مقاله آوردم چیزاییه که باید در طول روز وقتی استرس نداری و وقتی استرس رو تجربه میکنی، انجامشون بدی تا مغزت قوی و قویتر بشه. پس تمرینات این مقاله رو جدی بگیر.
۱. نفس عمیق، مثل ریست کردن ذهن
عمیق نفس کشیدن یه تکنیک ساده ولی خیلی قدرتمنده. استرس باعث میشه بدن ما تو حالت آمادهباش بمونه، یعنی ضربان قلب ما افزایش پیدا میکنه یا حتی نامنظم میزنه، اما با تنفس عمیق میتونیم این حالت رو متعادل کنیم.
راهکارها:
تنفس ۴-۷-۸ رو تمرین کن: ۴ ثانیه دم بگیر، ۷ ثانیه نگه دار، ۸ ثانیه بازدم کن. این تکنیک استرس رو کاهش میده.
یه محیط آروم پیدا کن: گوشهای از خونه یا یه جای ساکت رو انتخاب کن و چند دقیقه چشمت رو ببند و فقط روی نفس کشیدنت تمرکز کن.
نفس کشیدن با آهنگ: یه موسیقی آرامشبخش پخش کن و با ریتمش نفس بکش. این کار ذهنت رو آرومتر میکنه.
تنفس و تجسم: هر بار که نفس عمیق میکشی، تصور کن استرسهات با بازدم از بدنت خارج میشن.
۲. ورزش برای خوشحالی، نه عذاب
ورزش یه ابزار قدرتمند برای مدیریت استرس و افزایش انرژیه، اما باید نگاهت بهش مثبت باشه.
راهکارها:
فعالیتهای موردعلاقه پیدا کن: اگه پیادهروی دوست داری، هر روز یه مسیر جدید کشف کن. ورزش باید لذتبخش باشه.
ورزش گروهی: میتونی با دوستات یا خانواده ورزش کن. تمرینات گروهی انگیزه بیشتری میده.
مدیتیشن در حرکت: ورزشهایی مثل یوگا یا تایچی که ترکیبی از حرکت و مدیتیشن هستن، برای آروم کردن ذهن عالیان.
اهداف کوچیک بذار: مثلاً ۱۰ دقیقه حرکت سبک یا کششی توی خونه برای شروع خوبه. بعد کمکم زمان و شدت رو زیاد کن.
۳. خودت رو نقد نکن، حمایت کن
ذهنیت منفی نسبت به خودت میتونه استرس رو چند برابر کنه. باید یاد بگیری با خودت مهربون باشی.
راهکارها:
به پیشرفتهای کوچیک توجه کن: حتی اگه یه وعده سالم خوردی یا یه قدم بیشتر پیادهروی کردی، به خودت افتخار کن.
جملههای مثبت بگو: جلوی آینه به خودت بگو “من دارم تلاشمو میکنم، و این ارزشمنده.”
شکستها رو فرصت ببین: به جای این که خودتو سرزنش کنی، فکر کن چه درسی میتونی ازش بگیری.
یه دفتر یادداشت داشته باش: هر روز سه تا چیز خوب دربارۀ خودت بنویس. این تمرین اعتماد به نفست رو بالا میبره.
۴. خواب رو جدی بگیر
کمبود خواب برای تو یه دشمن بزرگه. وقتی خوب نمیخوابی، هورمون استرس بالا میره و هورمون سیری کمتر میشه.
راهکارها:
روتین خواب بساز: هر شب سر یه ساعت مشخص بخواب و بیدار شو تا بدنت تنظیم بشه.
قبل خواب گوشی رو کنار بذار: نور آبی گوشی باعث میشه سختتر بخوابی.
یه محیط خواب راحت درست کن: اتاق تاریک و خنک باشه و از بالشت و تشک مناسب استفاده کن.
آرامش قبل خواب: یه دوش گرم بگیر، کتاب بخون یا به موسیقی آرامشبخش گوش بده.
۵. تغذیه مغزت با مثبتها
ذهن مثبت به بدن کمک میکنه تو مسیر کاهش وزن بمونه. افکار منفی استرس رو تشدید میکنن.
راهکارها:
صبح رو با انگیزه شروع کن: یه جمله الهامبخش بخون یا یه موسیقی شاد گوش بده.
از خودت قدردانی کن: به خودت بگو “من دارم بهترین نسخه خودمو میسازم.”
اطرافیانتو مثبت انتخاب کن: بهتره آدمایی که انرژی مثبت میدن، همراهیت کنن.
تکنیک توقف ذهن: هر وقت افکار منفی اومدن، با گفتن “توقف” خودت رو کنترل کن و فکرت رو تغییر بده.
۶ . از آدمای سمی فاصله بگیر
آدمای منفی میتونن تمرکز و انرژی رو ازت بگیرن. بهتره با آدمای انگیزهبخش وقت بگذرونی.
راهکارها:
دور شدن از آدمای منفی: اگه نمیتونی کامل قطع ارتباط کنی، زمان تعامل رو محدود کن.
آدمای الهامبخش پیدا کن: تو شبکههای اجتماعی یا زندگی واقعی با کسایی که الهامبخش هستن، ارتباط بگیر.
نه گفتن یاد بگیر: اگه کسی وقت و انرژیتو میگیره، با احترام بهش “نه” بگو.
با خودت وقت بگذرون: وقتهایی رو برای خودت بذار و انرژی مثبت بگیر.
۷. با کوچیکترین قدمها شروع کن
استرس گاهی از اینه که فکر میکنی باید یه کار خیلی بزرگ انجام بدی. اما تغییرات کوچیک بهترین روشه.
راهکارها:
یه تغییر کوچیک انجام بده: مثلاً مصرف نوشابه رو نصف کن.
هر هفته یه عادت جدید بساز: مثلاً این هفته صبحها یه لیوان آب بخور، هفته بعد ۱۰ دقیقه پیادهروی کن.
پیروزیهای کوچیک رو جشن بگیر: مثلاً به خودت بگو “آفرین که امروز به برنامه پایبند بودی.”
صبور باش: بدون که تغییر واقعی زمان میبره.
۸. وقتی شکست خوردی، از نو شروع کن
هیچکس تو این مسیر بیاشتباه نیست. مهم اینه که از شکستها درس بگیری و ادامه بدی.
راهکارها:
ذهنیت همه یا هیچ رو رها کن: اگه یه وعده اضافه خوردی، دلیل نمیشه کل روز رو خراب کنی.
به جای سرزنش، تحلیل کن: فکر کن چرا شکست خوردی و چهجوری میتونی جلوی تکرارش رو بگیری.
از دیگران کمک بگیر: با یه دوست یا مربی حرف بزن و راهنمایی بخواه.
یادت باشه زندگی ادامه داره: هر لحظه یه فرصت جدیده برای شروع دوبارست.
اگر دوست داشتی که بیش از ۱۵ ترفند سرکوب روانی اشتها رو یاد بگیری همین حالا پادکست ویژه سرکوب روانی اشتها رو تهیه کن. توی پادکست فوق العاده کاربردی بهت یاد میدم بدون اراده داشتن بتونی اشتهاتو کنترل کنی. برای سفارش پادکست صوتی سرکوب روانی اشتها میتونی روی تصویری که بالای همین نوشته هست کلیک کنی. یا همینجا کلیک کنی.